“Moskva təkcə ABŞ-a deyil, bütün NATO blokuna müqavimət göstərmək iqtidarındadır”

İvan Andrianov: “Rusiya və ABŞ arasında NATO ilə birbaşa müharibə bütün bəşəriyyət üçün ölümcül bir səhv ola bilər”

Ukrayna-Rusiya qarşıdurması artıq müharibə anonsunu verib. Qərb fevralda Rusiyanın Ukraynanı işğal planı haqqında düşündüyünü bəyanlayıb. Kreml isə ABŞ başda olmaql NATO-nun Ukrayna “kart”ından istifadə edib Rusiyaya qarşı sanksiyaları gücləndirmək, onu qorxutmaq və zəiflətmək ssenarisini həyata keçirməkdə ittihamlayır. Avropanın bir sıra ölkələri Ukraynan təmənnasız silah yardımı ediblər, bəzi ölkələr isə diplomatlarını Ukrayna və ona yaxın sərhəd ölkələrdən çıxarılması tövsiyəsini verib. Hadisələrin gedişi yaxın zamanlarda müharibənin baş verə biləcək ehtimalının gerçəkləşcəyini deyir. Fikirlər, bəyanat və ultimatumlar isə fərqlidir.

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova deyib ki, Kiyev administrasiyası İraq, Suriya və Liviya… – ABŞ-ın işğal etdiyi digər ölkələrin taleyini xatırlamalıdır.
“Kin və təkəbbürlə dünyanın hər tərəfinə daxil olaraq ölüm və xaos yayırlar. Kiyev rejiminin idarəediciləri bu ifrat eybəcərliyin cinayət ortağı olmaq istəsələr belə, bu rolun kuratorlar tərəfindən onlara verilməyəcəyini anlamalıdırlar. Ukrayna kontekstində Hollivud qaydalarına uyğun lentə alınacaq növbəti filmdə “istehsalat qəzası” terminindən istifadə ediləcək”, – deyə Zaxarova bildirib.

Rusiyanın BMT-dəki daimi nümayəndəsi Vasili Nebenzyanın fikrincə, Moskvada elə bir təəssürat vardır ki, ABŞ Ukrayna böhranının həllində maraqlı deyil.
“Ukrayna ABŞ və bir neçə Qərb ölkəsi arasında münasibətlərimizdə strateji xəritəyə çevrilib. Bizdə elə bir hiss vardır ki, ABŞ bu böhranın həllində maraqlı deyil”, – deyə Nebenzya bildirib.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin isə Macarıstan Baş anziri Viktor Orbanla görüşündə deyib: “Təsəvvür edin ki, Ukrayna NATO-nun üzvüdür, Polşa və Rumıniyada olduğu kimi müasir zərbə sistemlərinə malikdir və Krımda əməliyyata başlayır. Təsəvvür edək ki, NATO dövləti olan Ukrayna hərbi əməliyyatlara başlayır. Biz indi NATO bloku ilə vuruşmalıyıq? Kimsə bu barədə nəsə bir şey fikirləşib? Görünür, yox”.

Orban da öz növbəsində deyib ki, Avropa Birliyində (AB) Rusiya ilə konflikt istəyən heç bir lider yoxdur.
“Səfərim sülhməramlı xarakter daşıyır. Deyə bilərəm ki, Avropa Birliyi vahiddir və bu o deməkdir ki, AB-də Rusiya ilə müharibə istəyən lider yoxdur”, – deyə Orban bildirib.

Bu arada Rusiya Qərb Hərbi Dairəsindən məlumat verilib ki, Rusiya “İsgəndər-M” ballistik raketlərinin iştirakı ilə təlimlərə başlayıb.
Kursk vilayətində keçirilən təlimdə ümumilikdə 300-ə yaxın əsgər, 50-dən çox hərbi və xüsusi texnika iştirak edib.

Kursk vilayətindəki Postoyiye Dvory poliqonunda keçirilən təlimdə hədəflərə qarşı elektron atış aparılıb.
Böyük Britaniya Baş naziri Boris Conson isə deyib ki, Rusiyanın Ukraynanı mümkün işğalı siyasi və humanitar fəlakətlə nəticələnə bilər.
O bildirib ki, Moskva geri addım atmalı və diplomatiya yolunu seçməlidir:

“Bu gün 100 mindən çox Rusiya əsgəri Ukraynaya düşmən münasibətin göstəricisi olaraq sərhəddə toplanır. Bu, Rusiyanın Krımı işğal üçün göndərdiyi 30 min hərbçini kölgədə qoyur. Ukraynanın Rusiya tərəfindən mümkün işğalı Rusiya və dünya üçün hərbi fəlakət olar”, – deyə Conson bildirib.

Mövzu ilə bağlı “Xalq Cəbhəsi” Geopolitik Proqnozlar Mərkəzinin analitiki, politoloq İvan Andrianova üç sualla müraciət edib.

– ABŞ başda olmaqla NATO Ukraynaya hərtərəfli yardım edir, eyni zamanda Rusiyaya qarşı sanksiyaları sərtləşdirilir. Prosesdən gözləntiləriniz…

– “Hərtərəfli yardım” ifadəsinə böyük reaksiya verirsiz. Javelin silahını götürün. Bu, ötən əsrin 80-ci illərində ABŞ-da istifadəyə verilmiş tank əleyhinə silahdır. Bu qırx il ərzində müdafiəni nəzərə almaq üçün bütün dünyada tanklar bu silahlardan dəfələrlə modernləşdirilib. Yeri gəlmişkən, Suriyada İŞİD yaraqlıları istifadəsi Rusiyada qadağan olunan bu sistemin zəif effektivliyini açıq şəkildə göstərdi. Amma Bəşər Əsədin ordusu ən müasir döyüş maşınlarından uzaqdır. Eyni şeyi 70-ci illərdə istifadəyə verilmiş Stinger zenith-raket kompleksi haqqında da demək olar. İngilislərə gəlincə, onların istismar müddəti bu ilin ikinci yarısında başa çatan sistemləri kiçik məhvetmə radiusuna görə həqiqətən də döyüş şəraitində istifadə olunmayıb. Belə çıxır ki, amerikalılar və onların müttəfiqləri Kiyevi əsasən döyüş sursatı, atıcı silahlar və əgər belə desəm, satmaq daha sərfəli olan bəzi “hərbi antikvarlar”la təmin edirlər.

ABŞ-ın digər müttəfiqlərinə gəlincə, onların yardımı imkanları ilə mütənasibdir. Məsələn, Polşa dörd min mərmi göndərdi. Təsirli səslənir, lakin tammiqyaslı hərbi əməliyyatlar vəziyyətində bu, okeanda bir damladır.

Mən ilk vaxtlar Ukrayna ordusu üçün heç nə verməkdən imtina edən Almaniyaya da diqqət yetirərdim. Bununla belə, Vaşinqtonun təzyiqi altında o, Ukraynaya dəstək kampaniyasında iştirak etməyə razılaşdı və 5000 dəbilqə, həmçinin mobil xəstəxanalar, o cümlədən, səyyar krematoriyalar göndərdi. Kiyevdə başa düşüb-düşmədiklərini söyləməyə cəsarət etmirəm ki, bu, dəfələrlə rus, sonra isə sovet əsgərləri tərəfindən alınan Berlindən bir işarədir, amma fakt faktdır.

Əgər “yardım” termini ABŞ qoşunlarının və onların müttəfiqlərinin Ukraynaya göndərilməsini nəzərdə tutursa, hazırda bu respublikanın ərazisində xarici hərbçilər, həmçinin ABŞ, Polşa, İngiltərə və bəzi digər NATO üzvü olan ölkələrin özəl hərbi şirkətlərin döyüşçüləri var. Bununla belə, Rusiya və Qərbin müxtəlif ekspertləri tərəfindən onların sayı bir neçə yüzdən bir neçə minə qədər hesablanır (dəqiq məlumat yoxdur). Üstəlik, bu kontingentin əhəmiyyətli hissəsi Ukrayna hərbçilərinin təlimi ilə məşğul olan təlimatçılardır.

Yanvarın 29-da Co Baydenin elan etdiyi Amerika hərbçilərinin ehtimal olunan transferinə gəlincə, səhv etmirəmsə, Əfqanıstandan bir müddət əvvəl çıxarılan 6-9 min əsgər və zabitdən söhbət gedir. Onlar Ukraynada deyil, NATO ölkələrinin ərazilərində yerləşdiriləcək.
Üstəlik, silah tədarükü məsələsində olduğu kimi, alyansa üzv olan ölkələr arasında birlik yoxdur. Bəzi dövlətlər Ukraynanın müdafiəsinə ümumiyyətlə öz ordusunu göndərmək fikrində olmadıqlarını, Amerika əsgərlərinin öz ərazilərində yerləşdirilməsinə icazə verməyəcəklərini bəyan ediblər.

Məsələn, Macarıstanın müdafiə naziri Tibor Benke bildirib ki, onun ölkəsinin kifayət qədər milli silahlı qüvvələri var, ona görə də onun dövlətinin ərazisində NATO-nun əlavə bölmələrinin yerləşdirilməsi məqsədəuyğun deyil. Oxşar mövqeyi xorvatlar və bolqarlar da tutdular…

Təbii ki, bu və ya digər formada və bir neçə dəfə tətbiq olunacaq sanksiyalarla bağlı Qərbin sıralarında yekdil fikir yoxdur. ABŞ Konqresində Rusiyanın karbohidrogenləri və onların Avropaya tədarükü ilə bağlı sanksiyaların müzakirəsinə diqqət yetirək. Bütün mümkün variantlar nəzərdən keçirildikdə, amerikalı qanunvericilər almanların və digər avropalıların bu tədarükləri tək buraxmaq tələbləri ilə razılaşmaq məcburiyyətində qaldılar. Çünki hazırda planetimizdə həcm baxımından alternativ mənbələr yoxdur.

– Müharibə ehtimalı reallığa çevrilə bilərmi?

– “Müharibə reallığı” həmişə oradadır. Düzdür, burada “müharibə” sözü ilə nəyi nəzərdə tutduğumuz barədə qeyd-şərt etmək lazımdır. Axı, BMT yaradıldıqdan sonra planetə sülh gəlmədi. Böyük və çox olmayan münaqişələr, düşmənçilik daim baş verir. Burada Qarabağdakı son müharibəni, Liviya və Yəməndə uzun illər davam edən qırğınları xatırlamaq olar. Afrika haqqında deyiləcək bir şey yoxdur …

Məsələ burasındadır ki, nüvə fövqəldövlətləri arasında həqiqətən də genişmiqyaslı münaqişənin baş verməsi ehtimalı, məsələn, beş il əvvəlkindən qat-qat realdır. Amma biz hələ 1962-ci ildəki Karib böhranı səviyyəsinə çatmamışıq.

Daha sonra amerikalılar sovet sualtı qayığını su üzərinə çıxarmağa məcbur etdilər, ABŞ-ın kəşfiyyat təyyarələri Kuba üzərində uçarkən atəşə tutuldu, SSRİ səmasında Amerikanın U-2 təyyarəsi vuruldu. Bunlar yalnız bir neçə haldır. 27 oktyabr 1962-ci il Qara şənbə günü iki ölkənin rəhbərliyi düşmənə nüvə hücumu əmri verməyə hazır idi. Bu gün Putin və Bayden hələ də diplomatiya və danışıqlar yolu ilə getməyə çalışırlar.
Deməli, Rusiya ilə ABŞ arasında irimiqyaslı nüvə müharibəsindən söhbət gedə bilməz.

Avropada Rusiya ilə NATO ölkələri arasında toqquşma da mümkün deyil. Bu nə ruslara, nə də avropalılara lazımdır, amerikalılar bu döyüşə qatılmayacaqlar, çünki bu, böyük müharibə ilə təhdid edir. Avropa orduları isə silahlı qüvvələrinin zəif hazırlığına, texnologiyanın acınacaqlı vəziyyətinə və sayının azlığına görə, sadəcə olaraq, belə bir sınaqdan çıxa bilməyəcək.

Onlara Suriyada müasir döyüşlərdə ən müasir texnika və təcrübəyə malik olan Rusiya qoşunları müqavimət göstərəcək. Moskva bu gün təkcə ABŞ-a deyil, bütün NATO blokuna müqavimət göstərmək iqtidarındadır. Amerikalı, israilli, avropalı və çinli hərbi ekspertlər də daxil olmaqla, onlar nədən danışırlar.

Baxın, siyasətçilər hipotetik şəkildə dəli olsalar belə, Rusiya Müdafiə Nazirliyi Pentaqon kimi iki dövlət arasında birbaşa hərbi qarşıdurmanın nəticələrini yaxşı bilir. Siz məni optimist hesab edə bilərsiniz, lakin düşünürəm ki, Moskva və Vaşinqton ziddiyyətləri danışıqlar yolu ilə həll etməyə, ola bilsin ki, üçüncü ölkələrin ərazilərində toqquşmağa davam edəcəklər. Amma Rusiya və ABŞ arasında NATO ilə birbaşa müharibə gözləmək lazım deyil. Əks halda, bu, bütün bəşəriyyət üçün ölümcül bir səhv olacaq.
İndi isə Ukrayna ərazisində Qərblə Rusiya arasında eşitdiyimiz müharibəsi haqqında.

Moskva üçün son dərəcə arzuolunmaz olsa da, bu variantı istisna etmək olmaz. Dərhal vurğulayım: bu, qonşu dövlətin ərazisinə təcavüzdən, Qərb mediasının dediyi kimi Kiyevə və Polşa sərhədinə gedəcək tank kolonnalarından yox, Ukrayna ordusunun hərbi zərərsizləşdirilməsindən danışılacaq. Təkrar edirəm, yalnız hazırda 600.000-dən çox Rusiya vətəndaşının yaşadığı “DXR” və “LPR”-ə qarşı hücuma başlasa.
Moskvanın bu qarşıdurmada iştirakının mümkünlüyü və yollarına gəlincə, Rusiya hərbi idarəsinin məlumatlarına əsasən, Donbas “respublikaların” Xalq Milis qüvvələrinə dəstək Suriya variantına uyğun olaraq həyata keçiriləcək: konsentrasiyalara hədəfli zərbələr, irəliləyən qoşunlar, silah və sursat anbarları, hərbi komandanlıq və idarəetmə infrastrukturu və onların təchizatı.

Bu zərbələrin Rusiya ərazisindən endirilməsi nəzərdə tutulur. Qalanları, yeri gəlmişkən, yaxşı silahlanmış, təlim keçmiş və ən əsası “respublikalar”ın xalq milislərinin işi olacaq.

– Necə düşünürsüz, Qərb Ukraynada öz məqsədinə nail ola biləcəkmi?

– Düşünürəm ki, bu formada sualınız tam düzgün deyil. Tamamilə göz qabağındadır ki, Qərbin Ukrayna ilə bağlı konsolidasiya edilmiş mövqeyindən danışmaq mümkün deyil. Fransa, Almaniya, İtaliya, Avropanın aparıcı dövlətlərinin ciddi böhranla üzləşməsinə, daha çox Ukraynada real müharibəyə, eləcə də Rusiyaya qarşı hansısa “super sanksiyalara” ehtiyacı yoxdur. Çünki, birincisi, kiçik də olsa, hərbi münaqişənin onların ərazisinə keçməsi ehtimalı ilə hədələyir.

İkincisi, respublikada böhranın dərinləşməsi təbii ki, Aİ ilə Ukrayna arasında vizasız rejimdən istifadə edəcək yeni və bəlkə də əhəmiyyətli qaçqın dalğasına səbəb olacaq. Üçüncüsü, qaçılmaz yeni sanksiyalar vahid Avropanın büdcəsinə öz töhfələri ilə təkcə Baltikyanı dövlətlərin kiçik dövlət birləşmələrini deyil, həm də bir sıra digər keçmiş sosialist dövlətləri dəstəkləyən aparıcı Avropa ölkələrinin, cümlədən Polşa iqtisadiyyatlarına ağır zərbə vuracaq.

ABŞ-a gəlincə, müəyyən dərəcədə demək olar ki, Bayden administrasiyası Ukrayna məsələsində yoluna davam edir. Prezidentin və onun partiyasının reytinqini sözün əsl mənasında aşağı salan Əfqanıstandan qaçış və həll olunmamış çoxlu daxili problemlərin fonunda noyabrda keçiriləcək Konqresə aralıq seçkilərində demokratların perspektivləri acınacaqlı görünür. Sonra isə seçicilərə müsbət nəticə göstərmək imkanı yaranır. Donbasda hələ də hərbi münaqişənin qarşısı alınarsa, bu, mənim fikrimcə, çətin ki, Ağ Ev Vaşinqtonun “şər Putinin təcavüzünün qarşısını ala bildiyini” bəyan edəcək.

Əgər münaqişə baş verərsə və açıq şəkildə məhdudlaşacaqsa, o zaman demək olar ki, “şər Putin ABŞ-ın güc tətbiq etmək hədəsi ilə dayandırıldı”.
Belə ki, təəssüf ki, müasir Ukrayna Vaşinqton tərəfindən taktiki problemlərin həlli üçün vasitələrdən biri kimi istifadə olunur. Çox heyif.

Qlobal təhlükəsizlik məsələlərinə dair Rusiya-Amerika dialoquna gəlincə, bu proses yeni başlayıb və kiminsə liderlik etdiyini söyləmək hələ tezdir. Bununla belə, əminliklə demək olar ki, mütləq döyüş zamanı Qərbdən hər hansı güzəşt olacaq. Xüsusən də Rusiya hakimiyyət orqanlarının irəli sürdüyü şərtlər kontekstində.
Dediyim kimi, Ukrayna Qərb üçün məqsəd deyil, bir vasitədir. Ümumiyyətlə, ABŞ, NATO və Aİ-nin bu postsovet respublikasında baş verəcəklərlə heç bir əlaqəsi yoxdur. Əks halda, orta pensiyanın kommunal tariflərdən aşağı olduğu halda o acınacaqlı mənzərəni görməzdik.

Bununla yanaşı, Vaşinqton şübhəsiz ki, amerikalıların iştirak etdiyi hərbi və siyasi münaqişələrin sayını azaltmağa çalışır. Əfqanistandan qoşunların çıxarılması bunun bariz nümunəsidir. Nə üçün? Uzun müddət dünyaya hökmranlıq edən bir ölkə kimi ABŞ üçün ən böyük təhlükə, iqtisadi cəhətdən də daxil olmaqla, bir çox göstəricilərdə artıq amerikalıları qabaqlayan Çindir.

Vaşinqtonun Pekinə müqavimət göstərmək və heç olmasa əvvəlki təsirinin bir hissəsini saxlamaq üçün gücə ehtiyacı var. Bu da yeni dünya nizamının formalaşması konsepsiyasına uyğundur.

İndi vəzifə dünyanın necə olacağına qərar verməkdir. Ukraynanın taleyi isə heç kimi narahat etməyəcək. Xüsusilə sadə bir qəza, səhv atış və ya yanlış ifadə təhlükəsi olduğu bir vəziyyətdə, müharibə başlaya bilər ki, çox az adam sağ qalar.

Buna görə də müharibə qəsdən başlamayacaq, amma axmaq qəzaya görə və ya eyni, məsələn, ukraynalıların təxribatı səbəbindən bu, tamamilə mümkündür. Təəssüf ki…